Impresjonista i co dalej? 9 znanych i mniej znanych faktów z życia Edgara Degasa
17:42:00 |
| Edgar Degas, "Przed lustrem", ok. 1880 |
Kiedy myślę "Degas", automatycznie widzę w głowie dwa obrazy. Pierwszy to jego słynne "Błękitne baletnice", drugi przedstawia mężczyzn podczas zawodów konnych, ale tytułu niestety nie pamiętam. Właśnie zdałam sobie sprawę, że gdy myślę o Degasie, to ogólnie niewiele pamiętam (o ile w ogóle kiedykolwiek coś mądrego o nim wiedziałam). Są tacy artyści, a wśród nich dzisiejszych bohater wpisu, o których wiem naprawdę mało i do których nigdy nie przywiązywałam większej wagi. Francuz, impresjonista, miłośnik uwieczniania na obrazie ruchu. W tym miejscu lista rzeczy, które mogę napisać z głowy na temat Degasa niestety się kończy. Na szczęście są jeszcze mądre książki i dobre okoliczności do tego, aby wskrzesić, choć na moment, pamięć o tym artyście, jak chociażby wczorajsza, setna rocznica jego śmierci.
 |
| Edgar Degas, "Wyścigi konne"(jakie to proste), 1887 |
Zakładając, że chciałabym Wam przedstawić Degasa i jego twórczość w sposób ciekawy, poniekąd zmuszona jestem zrezygnować z suchego opisywania jego biografii. Losy artysty są oczywiście bardzo ważne, ale potraktuję je tutaj wybiórczo. Po cichu liczę, że polubicie go na tyle, że sami poczujecie potrzebę głębszego poznania (Degas, mam nadzieję, że zrobiłeś w swoim życiu coś naprawdę szalonego i że ktoś to zdążył odnotować).
 |
| Edgar Degas, "Degas w zielonej marynarce", 1855-1856 |
1. Pochodzi z bardzo bogatego domu
Nie mamy tu do czynienia z początkującym artystą, który stara się ciężko zarobić na chleb, ale z młodym człowiekiem o bardzo dobrej pozycji społecznej i materialnej. Jego ojciec jest wysoko postawionym bankierem i dba o rodzinne interesy związane z przedsiębiorstwem założonym przez dziadka malarza, natomiast piękna matka pochodzi z rodziny, która dorobiła się majątku na bawełnie. W takich warunkach młody Edgar rozpoczyna studia prawnicze, ale jednocześnie spędza wiele czasu na kopiowaniu obrazów w Luwrze i niebawem rzuci prawo oddając się zupełnie sztuce.
2. Nie kończy nigdy studiów artystycznych
Degas w 1855 roku zostaje przyjęty do paryskiej wyższej szkoły sztuk pięknych, w której, jako niespokojny duch, wytrzymuje jedynie rok. No cóż, historia pokazuje, że nie zawsze kończenie studiów to najlepsza droga, chociaż, proszę się nie rozpędzać i nie rzucać swoich tak od razu. Artysta nie próżnuje i w 1856 roku wyjeżdza do Neapolu, gdzie kontynuuje naukę malarstwa pod okiem włoskich specjalistów. Swoje prace wysyła ojcu, który daje mu wspaniałą i cenną radę:
Powtarzam ci, pracuj systematycznie, kontynuuj raz obraną drogę i bądź pewien, że uda ci się dokonać wielkich rzeczy. Masz przed sobą wspaniałą przyszłość; nie zniechęcaj się, nie zaprzątaj sobie głowy wątpliwościami.
Powtarzam ci, pracuj systematycznie, kontynuuj raz obraną drogę i bądź pewien, że uda ci się dokonać wielkich rzeczy. Masz przed sobą wspaniałą przyszłość; nie zniechęcaj się, nie zaprzątaj sobie głowy wątpliwościami.
 |
| Edgar Degas, "Portret rodziny Bellellich", 1858-1867 |
3. Przyjaźni się z Edouardem Manetem
Cztery lata później, w 1859 roku malarz wraca do Francji, jednak z trudem znosi paryskie środowisko i co jakiś czas z radością ucieka do Włoch. Jeśli już jest w kraju, to bardzo często można go spotkać w Luwrze, gdzie pojawia z się oficjalną legitymacją kopisty. Właśnie tam, prawdopodobnie w 1862 roku spotyka Edouarda Maneta, z którym szybko łączy go piękna przyjaźń. Pod jego wpływem, Degas rezygnuje z malarstwa akademickiego (tematy historyczne, religijne, wzniosłe) i tworzy obrazy z codziennego życia ludzi zamożnych, przez co Manet określa go "malarzem high life'u". Jak na prawdziwych przyjaciół przystało, mężczyźni mieli moment poważnego kryzysu, kiedy to Degas sportretował żonę przyjaciela, a ten, niezadowolony z efektu (twierdził, że malarz nie oddał jej urody w stu procentach), przeciął płótno na pół.
 |
| Edgar Degas, "Orkiestra w Operze", ok. 1870 |
4. Razem z bratem odwiedza Amerykę
Wojna francusko-pruska (1870-1871) zaburza na moment beztroskie życie artysty, który postanawia (podobnie jak Manet), zaciągnąć się do gwardii narodowej. Po wojnie, wraz ze swoim młodszym bratem wyjeżdża w odwiedziny do rodziny w Ameryce. Tam wykonuje wiele portretów zbiorowych swoich krewnych i bardzo na nich narzeka, ponieważ, jak wspomina w swoich listach z Luizjany, nie traktują go poważnie i są bardzo niesfornymi modelami. Na szczęście, udaje mu się malować także inne prace, jak chociażby słynny "Kantor bawełniany w Nowym Orleanie".
 |
| Edgar Degas, "Kantor bawełniany w Nowym Orleanie", 1873 |
5. Po śmierci ojca wpada w finansowe tarapaty
Po powrocie z Ameryki, Degas ma okazję wystawiać swoje prace podczas I wystawy impresjonistów w 1874 roku, zorganizowanej z ramienia nowego Stowarzyszenia Artystów, do którego się zapisał. Tam jego dzieła zdają się najmniej bulwersować i część z nich udaje mu się sprzedać dzięki pomocy znanego marszanda Durand-Ruela. To w tym czasie malarz oddaje się z pasją uwiecznianiu na płótnach tancerek i baletnic podczas ich pracy. Niestety, w tym samy roku umiera jego ojciec, a należący do rodziny bank plajtuje. Od tej pory Degas, odcięty od stałego źródła utrzymania, zmuszony jest utrzymywać się jedynie ze swojej twórczości. Kolejne wystawy impresjonistów ułatwiają mu to zadanie, jednak sam malarz czuje się samotny i załamany obecną sytuacją.
 |
| Edgar Degas, "Klasa tańca", 1876 |
6. Z biegiem lat pogrąża się w samotności i melancholii
Czuję, że za chwilę stoczę się jak po równi pochyłej i spadnę, nawet nie wiem gdzie, owinięty w moje nieudane pastele jak w papier pakowy - tak pisze w jednym z listów pięćdziesięcioletni wówczas artysta, któremu coraz bardziej doskwiera życiowa samotność i depresyjne usposobienie. Jego życie miłosne prawie nie istnieje, chociaż na jego drodze pojawia się kilka kobiet, z którymi malarz się przyjaźni. Jedną z nich jest Suzanne Valadon, malarka, której Degas i Renoir wróżą karierę i namawiają do zajmowania się tą dziedziną sztuki.
 |
| Edgar Degas, "Absynt", 1876 |
7. Bezpowrotnie traci wzrok
Pierwsze wzmianki o tym, że wzrok malarza się pogarsza pojawiają się jeszcze przed wyjazdem do Ameryki, w 1872 roku. Dwadzieścia lat później Degas zaczyna nosić specjalny aparat chroniący jego oczy. Ukojeniem w tym czasie jest dla niego muzyka, która pozwala, przynajmniej częściowo, zrekompensować problemy ze wzrokiem i daje możliwość dalszego przeżywania świata.
 |
| Edgar Degas, "Dwie tancerki podczas przerwy", 1898 |
8. Próbuje swoich sił w rzeźbie
Utrata wzroku sprawia, że pod koniec życia Degas swoje zainteresowania kieruje w stronę rzeźby, która pozwala mu na obserwację ruchu przez dotyk. Bardzo krytyczny do swoich prac, nie pokazuje ich nikomu i nawet ich nie datuje.
 |
| Edgar Degas, "Czternastoletnia tancerka", 1881 |
9. Pod koniec życia jest zmuszony opuścić swój dom
Budynek, w którym malarz spędził 22 lata życia zostaje przeznaczony do rozbiórki, co zmusza go do przeprowadzki. Ta zmiana jest dla niego wstrząsem, który sprawia, że zupełnie zaprzestaje twórczej pracy. Uczucie smutku potęguje fakt, ze wszyscy bliscy malarza masowo umierają, czyniąc go jeszcze bardziej samotnym. Jego stanu nie poprawia nawet udana licytacja obrazu "Tancerki przy poręczy", który sprzedaje się w 1912 roku za 430 000 franków. Degas wspomina ten czas: "Od przeprowadzki nie pracuję i wszystko mi jedno, nic mnie nie interesuje. Dziwna jest starość, obojętnieje się na wszystko". W 1917 roku artysta umiera na zapalenie płuc, a jego grób znajduje się na cmentarzu Montmartre.
***
Edgar Degas, tuż obok Claude'a Moneta, Auguste'a Renoira i Camille'a Pissarro, uważany jest za założyciela impresjonizmu. Co ciekawe, malarz nigdy nie zgadzał się, aby jego prace określano mianem impresjonistycznych - nieustannie powtarzał, że jest po prostu realistą. Rzeczywiście, jego twórczość odznacza się indywidualnym stylem i zdradza znamiona realizmu, od którego impresjoniści pragnęli się zupełnie odciąć. Mimo to, w swoich pracach Degas zasłynął zwłaszcza z zaskakujących nowoczesnym ujęciem motywów oraz skrótów perspektywicznych, co stawia go niewątpliwie w szeregu z innymi twórcami impresjonistycznymi. Jego ulubionymi tematami były wyścigi konne, fascynujący świat tancerek baletu czy tonące w półmroku sklepy modystek. Późne prace malarza przedstawiające tancerki i oraz serie kobiet w kąpieli odznaczają się wspaniałą gamą barwną i niezwykłym światłem. Artysta zostawił po sobie ok. dwa tysiące dzieł olejnych, pasteli oraz rzeźb.
 |
| Edgar Degas, "Kąpiel w miednicy", 1886 |
 |
| Edgar Degas, "Primabalerina", 1876-1877 |
 |
| Edgar Degas, "U modystki",1882-1886 |
0 komentarze
Zostaw komentarz, porozmawiajmy!